Ambivalent betekenis
Je beweegt constant tussen ja en nee als je een beslissing moet nemen. Ambivalente gevoelens kunnen optreden in bepaalde situaties, over personen en dingen.
Betekenis ambivalent gedrag
Wanneer je ambivalent bent, ben je constant bezig met het ja- en nee-verhaal. Bijvoorbeeld: “Ik vind het ijsje super lekker, maar ik kan het beter niet eten, omdat het niet gezond is. Je wil heel graag een ijsje, maar je twijfelt of je het wel moet doen. Je kunt het beste vergelijken met een vergadertafel in je hoofd. Verschillende poppetjes nemen deel aan de vergadering, maar waar het ene poppetje zegt dat je iets wel moet doen of voelen, zegt de ander juist het tegenovergestelde. Dit kan bijvoorbeeld besluiteloosheid veroorzaken.
Waar komt het woord ambivalent vandaan?
Ambivalent spreek je uit als am-bie-va-lent en is afgeleid van de Latijnse woorden ambi en valentia, wat van twee of meer kanten en vermogen of kracht betekent. De Zwitserse psychiater Eugen Bleuler introduceerde het woord ambivalenz in het Duits. Bleuler heeft ook de termen schizofrenie en autisme bedacht.
Ambivalent in het Engels
In het Engels bestaat het woord ambivalent, wat logischerwijs dezelfde betekenis heeft als het woord in het Nederlands. Met de zin ‘he had an ambivalent attitude to new technology’ geeft bijvoorbeeld aan dat iemand graag de nieuwste technologie wil gebruiken, maar ook een hoop nadelen ziet. Wat hem ertoe beweegt om het nog niet te gebruiken of om continu met zichzelf in conflict te zijn om het wel te gebruiken.
Synoniemen voor ambivalent
Enkele synoniemen voor het woord ambivalent zijn dubbelwaardig en dubbelgericht. Tweeslachtig en tegenstrijdig zijn ook goede synoniemen voor het woord waarmee wordt aangegeven dat iemand over een persoon, situatie of een product op twee gedachten hinkt.
Ambivalent over een persoon
Je kent vast en zeker de uitdrukking haat-liefde-verhouding. Hierbij wil je iemand heel erg aardig vinden, maar je hebt ook vaak een conflict met die persoon. Wat ervoor zorgt dat je hem of haar ergens ook haat. Je bent continu in conflict over wat je nu echt van die persoon vindt. Deze gedachten kunnen ook heel vermoeiend zijn en voor een conflict zorgen.
Veranderen
Als we willen veranderen kan er ambivalentie optreden. Ergens wil je veranderen, maar je zoekt ook naar de nadelen om het niet te doen. Bijvoorbeeld Ik wil stoppen met roken, maar ik weet nu al dat het mij niet gaat lukken. Dit is een duidelijk voorbeeld van iemand die graag zijn gedrag wil veranderen, maar er nog niet helemaal over uit is. Je kunt dit ook herkennen als mensen veel antwoorden met het zinnetje ‘ja maar’.
Verandertaal en behoudtaal
We spreken bij ambivalentie ook over verander- en behoudtaal. Verandertaal is een verzameling van woorden die voor de ja-kant pleiten. Denk bijvoorbeeld aan het opsommen van de nadelen van de huidige situatie en de voordelen van een nieuwe situatie. Behoudtaal is daarentegen weer een verzameling van woorden die voor de nee-kant pleiten. Verandertaal en behoudtaal is eenvoudig te herkennen en kan worden doorbroken door bepaalde vragen te stellen. Zoals in het voorbeeld van stoppen met roken zou je iemand die ambivalent is de vraag kunnen stellen ‘wat zijn voor jou de voordelen van stoppen met roken?’.
Weerstand
Als we ambivalent zijn, kan het zijn dat we weerstand vertonen. We zetten onze hakken in het zand als we spreken over bijvoorbeeld een keuze maken of voor verandering. Weerstand kan ontzettend vervelend zijn en voorkomt ook dat je keuzes maakt of verandert. Op het moment dat de keuze eenmaal is gemaakt, is de ambivalentie ook voorbij. Je hebt immers je keuze gemaakt en je hoeft er niet meer tegenstrijdig over te zijn.
Gemengde gevoelens
Bij ambivalentie spreken we ook over gemengde gevoelens, wat logisch is. Ergens wil je dus iemand heel aardig vinden, maar er is een stemmetje in je hoofd dat zegt dat je iemand helemaal niet aardig vindt. Je kunt ook gemengde gevoelens hebben over ideeën, veranderingen en zelfs producten. Een televisie kan heel mooi zijn en je wilt ‘m het liefste aanschaffen, maar iets in je zegt dat het niet verstandig is of je zoekt naar de nadelen om ‘m te kopen.
Ambivalent en tegenstrijdig
Iemand die ambivalent is, kan ook tegenstrijdig gedrag vertonen. Iemand hinkt echt op twee ideeën en kan zowel iets positiefs als negatiefs communiceren. Dit zorgt ook voor vreemde signalen naar de ander toe. Zeker in relaties is het soms lastig om dan te doorgronden hoe iemand zich over de situatie of een specifiek onderwerp voelt, omdat er zowel positieve als negatieve gedachten zijn.
Is ambivalent slecht?
Ambivalent is per definitie niet slecht, maar het kan heel vermoeiend zijn. Zowel voor jezelf als voor je omgeving. Je kunt besluiteloos zijn en geen keuzes durven maken, wat sommige situaties bemoeilijkt. Het continu met jezelf in conflict zijn kan je energielevels en uiteindelijk je gemoedstoestand beïnvloeden. Het is dus goed om ervan bewust te zijn dat je ambivalent bent of eigenschappen van ambivalentie bezit.