Cynisch betekenis

Waar komt het woord cynisch vandaan?

Het woord cynisch is afgeleid van het Griekse woord kunikos, wat honds betekent. Deze term werd door een groep oud-Griekse filosofen gebruikt om zichzelf te bestempelen als mensen die dichter bij de natuur wilden leven. Het heeft dus verder vrij weinig te maken met de betekenis van het woord cynisch in de moderne taal.

Cynisch in het Engels

In het Engels bestaat het woord cynical, wat precies hetzelfde betekent als cynisch in het Nederlands. Met de zin her cynical attitude wordt dus bedoeld dat een persoon een negatieve houding heeft jegens de goede bedoelingen van andere mensen. In de regel heerst er wantrouwen en bewaren cynische mensen hun afstand.

Synoniemen voor cynisch

Enkele synoniemen voor het woord cynisch, zijn bitter, verbitterd, honds, wrang, bijtend, spottend en sarcastisch. Een cynisch persoon maakt doorgaans ook sarcastische opmerkingen die een negatieve lading hebben. Ook iemand die sarcastische grappen maakt kan als een cynisch persoon worden omschreven.

Cynisme in de samenleving

Het vertrouwen in de medemens kan ontzettend laag zijn en mensen kunnen twijfelen aan de goede bedoelingen van anderen. Dit heeft als gevolg dat cynisme voor een gevoel van hopeloosheid zorgt en dat er geen zicht meer is op een hoopvolle toekomst. Optimisme is ver te zoeken en mensen kunnen zich minder betrokken voelen bij de samenleving. De truc is dan ook om een balans te vinden tussen een kritische houding en het behouden van optimisme.

Kritisch zijn is goed

In de huidige samenleving is het wel goed om kritisch te zijn, want wanneer je naïef bent kunnen mensen misbruik van je maken. Als je werkgever weet dat je altijd ja zegt op de vraag of je over wilt werken, is de kans groot dat je elke keer de klos bent. Je mag best kritisch zijn over het feit of je werkgever ook wel aan collega’s vraagt om over te werken, zonder dat je het vertrouwen in hem of haar verliest. Dat geldt ook op andere gebieden, waarbij je best kritisch kunt zijn en de situatie kunt analyseren. Daar is niets mis mee.

Cynisme in de moderne tijd

In de moderne tijd wordt de term cynisme vaak gebruikt om een houding van wantrouwen en scepsis te omschrijven. Vaak is het vertrouwen in bijvoorbeeld politieke en maatschappelijke ontwikkelingen zeer laag en wordt hier met heftige kritiek op gereageerd. Ook sarcastische grappen maken vaak deel uit van een cynische houding jegens de overheid of de samenleving.

Niet te verwarren met sarcasme

De termen cynisch en sarcastisch hebben raakvlakken, maar zijn niet hetzelfde. Ondanks dat het kenmerkend is voor een cynische denkwijze om ook sarcastische grappen te maken. Sarcasme is vooral bedoeld om ergens de spot mee te drijven of om te kwetsen. Ironische opmerkingen vallen vaak ook onder sarcasme.

Een vorm van realisme?

Is cynisme een vorm van realisme? In principe wel, omdat een wantrouwend persoon zijn of haar kijk op zaken ook als de waarheid ziet. Ze wantrouwen andere mensen en gaat nooit uit van de goede bedoelingen van de mens. Anderen zien cynisme ook als tegenhanger van realisme, omdat een negatieve en wantrouwende houding contraproductief kan zijn. Met cynisme is het bijdragen aan verbeteringen haast onmogelijk. Anderzijds kan cynisme heel nuttig zijn, omdat mensen met een cynische houding zichzelf en naasten kunnen beschermen tegen misleiding en bedrog.

Is cynisme slecht?

Cynisme hoeft dus per definitie niet slecht te zijn, maar het gaat om het vinden van de balans. Kritisch zijn is goed, maar te kritisch zijn kan obstakels opleveren. Een negatieve kijk op de wereld kan er ook voor zorgen dat je verbitterd raakt en hoge muren optrekt. Dat kan op allerlei fronten invloed hebben. Bijvoorbeeld in het onderhouden van sociale contacten, relaties en op de werkvloer. Kritisch zijn en zaken kritisch beoordelen is ook goed om jezelf te beschermen, zolang je hier niet in doorslaat.

Kun je cynisch zijn afleren?

Ja. Je kunt leren om positiever te zijn over de wereld, de samenleving en de goede bedoelingen van andere mensen. Dit vergt veel training en tijd en soms is er hulp bij nodig, zoals dat van een gedragstherapeut. Cynisme zit in de regel wel diep geworteld in iemand zijn of haar persoonlijkheid en overtuigingen.