Subjectief betekenis
Bij subjectief is in tegenstelling tot objectief sprake van een mening of handeling die gebaseerd is op gevoel en emoties en niet op feiten en logica. Iemand die subjectief denkt en daarnaar handelt, stelt bijvoorbeeld het eigenbelang voorop of laat zich beïnvloeden door meningen van anderen.
Meer over de betekenis van subjectief
Een mening wordt altijd gevormd op basis van persoonlijke smaak en voorkeuren. Daarom is objectiviteit ook enorm lastig, omdat men zich hierbij alleen aan feiten en logica houdt. Denk bijvoorbeeld aan filmrecensies. Deze worden door specialisten geschreven, maar hun persoonlijke voorkeuren spelen een rol in hoe een film wordt beoordeeld. De een kan de film heel goed vinden, terwijl de ander hem verafschuwt. Hier spreken we dus over een subjectief oordeel.
Waar komt het woord subjectief vandaan?
Voor de oorsprong van het woord subjectief moeten we terug in de tijd. De oude Grieken gebruikten deze term al en Plato en Aristoteles waren bijvoorbeeld enorm geïnteresseerd in de vraag hoe we kennis kunnen hebben van de wereld om ons heen en of die kennis objectief of subjectief is. De term is door de jaren heen geëvolueerd door bekende filosofen, zoals Descartes, Friedrich Nietzsche en Immanuel Kant.
Subjectief in het Engels
In het Engels bestaat het woord “subjective”, wat precies hetzelfde betekent als subjectief in het Nederlands. De zin his views are highly subjective geeft bijvoorbeeld aan dat iemand zijn oordeel en mening geeft, wat gebaseerd is op zijn persoonlijke voorkeuren, opvattingen en meningen. Zijn of haar mening is ook op dat moment de waarheid, maar feitelijk is het een waarheid. Als die persoon een film niet goed vindt wil het bijvoorbeeld nog niet zeggen dat het ook echt een slechte film is.
Synoniemen voor subjectief
Enkele synoniemen voor het woord subjectief zijn bevooroordeeld, gekleurd, partijdig en vooringenomen. Mensen met een subjectieve mening laten zich dus beïnvloeden door bijvoorbeeld persoonlijke opvattingen en voorkeuren, maar ook door de meningen van anderen. Weer als voorbeeld de film, want je ziet op een website een overwegend goede beoordeling staan. Dan ben je dus geneigd om de film zelf ook iets beter te vinden, omdat de meeste mensen hem goed vinden.
Subjectiviteit in de filosofie
Subjectiviteit speelt een grote rol in de filosofie. Vooral in het begrijpen van menselijke ervaringen. Het existentialisme benadrukt als voorbeeld dat ieder zijn eigen betekenis in het leven moet vinden, terwijl het postmodernisme stelt dat er geen objectieve waarheid bestaat. Dat dus alle waarnemingen subjectief zijn. Waar de een zegt dat de zon geel is zegt de ander dat die oranje is. Wat is dan de waarheid en is die er wel?
Subjectief onderzoek
In de wetenschap moet onderzoek altijd objectief plaatsvinden. Daarom wordt vaak gekozen voor een dubbelblind onderzoek om onderzoeksresultaten te toetsen. Aan subjectiviteit valt niet te ontsnappen, omdat ook wetenschappers bepaalde voorkeuren en opvattingen hebben die het onderzoek kunnen beïnvloeden.
Subjectiviteit in de politiek
In de politiek is er ook sprake van subjectiviteit. Ergens is dat ontzettend goed, want iedereen heeft zijn of haar eigen mening. Gebaseerd op gevoel en eigen opvattingen. In de Nederlandse politiek zijn legio voorbeelden waarbij subjectiviteit een rol speelt. Het nadeel is hierin dat veel partijen het niet meer met elkaar eens kunnen worden, met als gevolg dat er minder harde maatregelen worden getroffen, terwijl dat soms wel nodig is.
Subjectief oordeel op basis van eigen ervaringen
Je eigen ervaringen spelen een belangrijke rol in hoe je een mening vormt. Een goed voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld hoe dol je bent op katten of juist een hekel aan ze hebt. Dit kan te maken hebben met het feit dat je met katten bent opgegroeid en eigenlijk iedere kat die je tegenkomt lief vindt, terwijl de ander die als kind gekrabd is door een kat een afkeer jegens katten heeft.
Te gehaast oordelen
Het probleem met subjectiviteit is dat je vaak een mening baseert op gevoelens of op meningen van anderen. Het is dan lastig om een situatie objectief te bekijken, terwijl dat soms wel nodig is. Je kunt minder subjectief zijn door bijvoorbeeld naar meerdere standpunten te luisteren en balans op te maken in de zaken waarin je jezelf wel of juist helemaal niet kunt vinden. Alleen dan kun je pas een goede beslissing nemen en bijvoorbeeld partij kiezen.
Het verschil met objectiviteit
Het tegenovergestelde van subjectief is objectief. Objectiviteit is dus oordelen op basis van feiten van logica en niet op gevoel. Zo moet bijvoorbeeld een manager een werknemer objectief beoordelen op basis van bijvoorbeeld de prestaties die een werknemer levert. Dat is moeilijker dan gedacht en zelfs een beoordelingsgesprek is gedeeltelijk subjectief. Jouw beoordeling kan immers veel beter zijn dan een gelijkwaardige collega waar je manager een minder goede band mee heeft.