Assertief betekenis

Concrete voorbeelden van assertief gedrag

Het begrijpen van assertiviteit wordt gemakkelijker met concrete voorbeelden. Stel je voor dat je in een vergadering zit en je hebt een afwijkende mening over een voorgesteld project. Een assertieve reactie zou zijn: “Ik begrijp jullie standpunt, maar ik zie het anders vanwege deze redenen…”. Hiermee geef je duidelijk je mening zonder de ander te kleineren. Een ander voorbeeld is wanneer iemand je vraagt extra werk op je te nemen terwijl je agenda al vol is. Een assertief antwoord zou kunnen zijn: “Ik waardeer dat je aan mij denkt, maar op dit moment heb ik geen ruimte om dit erbij te nemen.” Dit soort uitspraken helpen om op een respectvolle manier je grenzen aan te geven en misverstanden te voorkomen.

Vergelijking tussen assertief, sub-assertief en agressief gedrag

Het is belangrijk om het verschil te begrijpen tussen assertief, sub-assertief en agressief gedrag. Sub-assertief gedrag houdt in dat je je eigen behoeften en wensen opzij zet voor die van anderen, vaak uit angst voor conflicten of afwijzing. Dit kan op de lange termijn leiden tot frustratie, stress en een laag zelfbeeld.

Agressief gedrag

Agressief gedrag daarentegen betekent dat je je eigen belangen nastreeft zonder rekening te houden met die van anderen. Dit kan resulteren in conflicten, weerstand en beschadigde relaties. Assertief gedrag bevindt zich tussen deze twee extremen: je komt op voor jezelf terwijl je respect behoudt voor de gevoelens en rechten van anderen. Dit zorgt voor duidelijke communicatie en wederzijds begrip.

Tips en oefeningen om assertiviteit te vergroten

Als je je assertiviteit wilt vergroten, zijn er verschillende strategieën die je kunt toepassen. Een effectieve methode is het gebruik van ‘ik-boodschappen’. In plaats van te zeggen: “Jij luistert nooit naar mij,” kun je zeggen: “Ik voel me niet gehoord wanneer ik mijn mening deel.” Deze benadering voorkomt dat de ander zich aangevallen voelt en opent de deur voor een constructief gesprek.

Lichaamstaal en assertiviteit

Daarnaast is het belangrijk om je lichaamstaal in de gaten te houden. Rechtop staan, oogcontact maken en een rustige toon gebruiken versterken je boodschap. Ook helpt het om kleine stappen te zetten. Begin bijvoorbeeld met het uiten van je voorkeur bij het kiezen van een restaurant, en werk geleidelijk aan naar meer uitdagende situaties zoals het bespreken van werkverdeling op de werkvloer.

Belang van assertiviteit in verschillende contexten

Assertiviteit speelt een cruciale rol in diverse aspecten van het leven. Op de werkvloer kan een assertieve houding bijdragen aan duidelijkere communicatie, betere samenwerking en het voorkomen van burn-out door het stellen van grenzen.

Relaties

In persoonlijke relaties bevordert assertiviteit wederzijds respect en begrip, wat leidt tot sterkere en gezondere verbindingen. Wanneer beide partijen zich vrij voelen om hun gedachten en gevoelens te delen zonder angst voor afwijzing, ontstaat er een stabiele basis voor een goede relatie.

Sociale situaties

In sociale situaties helpt assertiviteit je om authentiek te zijn en je eigen waarden en overtuigingen te uiten. Dit is met name belangrijk in groepen waarin meningsverschillen kunnen ontstaan. Door assertief te zijn, kun je op een respectvolle manier je standpunten verdedigen zonder vijandigheid op te roepen.

Betekenis van assertieve houding

Een assertieve houding kan op verschillende manieren plaatsvinden. Mensen communiceren per definitie verbaal en non-verbaal. Assertief zijn kan dus zowel verbaal als met je lichaamstaal worden bereikt. Het doel is om beter te communiceren met anderen, je grenzen aan te geven, effectiever ‘nee’ te kunnen zeggen, constructieve feedback te kunnen geven, mensen te complimenteren en complimenten in ontvangst te nemen en om te gaan met lastige mensen. Je lichaamstaal kun je ook krachtiger maken, wat er uiteindelijk voor kan zorgen dat je ook je verbale communicatie sterker op de ander overkomt.

Misvatting over de betekenis van assertief

Als we denken aan het woord ‘assertief’, dan denken we al snel aan iemand die extravert is, maar dat hoeft niet zo te zijn. Daarnaast denken ook veel mensen bij een assertiviteitstraining dat die alleen geschikt is voor introverte individuen en verlegen mensen. Wat ook niet waar is. Vrijwel iedereen die daar de behoefte aan heeft, heeft ook baat om assertiviteit te leren. Of je nu heel erg introvert, extrovert, verlegen of juist haantje-de-voorste bent.

Nog een misvatting over assertiviteit

Veel individuen denken dat assertief automatisch betekent dat je hard van de daken schreeuwt of zijn eigen belangen altijd voorop stelt ten opzichte van die van anderen. Dit is niet waar. Mensen met een assertieve houding kunnen geel goed voor zichzelf opkomen, maar zullen altijd in staat zijn om zodanig te communiceren dat beide partijen zich prettig voelen en conflicten te allen tijde worden vermeden. Assertief zijn is dus meer dan alleen anders en ook beter communiceren, maar ook hoe je omgaat met mensen.

Andere vormen van communicatie

Naast een assertieve houding zijn er ook andere vormen waarop mensen kunnen communiceren. Hierbij spreken we over sub-assertieve communicatie, passieve communicatie, passief-agressief communiceren en agressieve communicatie. Sub-assertief en passief communiceren draait vaak om iemand anders boven jouw doelen te stellen en jezelf wegcijferen, terwijl passief-agressieve communicatie juist een vorm is waarbij het je niets interesseert. Je spreekt je gevoelens ook niet makkelijk uit. Bij agressief communiceren ben je juist op de voorgrond aanwezig en wil je jouw eigen mening opleggen. Hierbij is ook geen begrip voor de ander, waarvan je verwacht dat die zonder weerstand jouw standpunt overneemt.

Voor jezelf opkomen

Een assertieve houding aanleren helpt ook om voor jezelf op te komen. Je durft veel beter je grenzen aan te geven en je leert denken in zowel het belang van een ander als dat van jezelf. Alleen jij bent ook verantwoordelijk voor je eigen grenzen en niemand anders. Bij andere communicatievormen laat je juist door anderen je grenzen verleggen of je bent heel stellig in het trekken van een grens, wat juist voor meer weerstand en uiteindelijk een conflict zorgt.

Is een assertieve houding te leren?

Niet iedereen is van zichzelf assertief, maar assertiviteit is wel te leren. Assertiviteit is namelijk geen karaktereigenschap, maar een communicatiemiddel. Je kunt jezelf een assertieve houding aanleren door bijvoorbeeld papers op het internet te lezen, boeken te raadplegen, podcasts te luisteren en om training te volgen bij coaches die gespecialiseerd zijn in assertieve communicatie.

Waarom zou je assertiviteit willen leren?

Een assertieve houding kan voor veel mensen heel belangrijk zijn, omdat je relaties met anderen ook definieert wie je bent. Uit onderzoek van George Vaillant is ook gebleken dat het enige wat in het leven telt de relaties met anderen zijn. Wat al een goede reden zou kunnen zijn om assertiviteit te leren. Daarnaast is uit meerdere onderzoeken gebleken dat het leren van assertiviteit ook helpt om zelfverzekerd te zijn, minder stress ervaart en in staat bent om oplossingsgericht te denken.

Waarom is een assertieve houding handig?

Een assertieve houding kan handig zijn op verschillende vlakken in het leven. Het helpt je bijvoorbeeld goede relaties te onderhouden op school of de universiteit en op de werkvloer. Maar ook in de relaties met vrienden, familieleden en je partner, kan een assertieve houding veel positiviteit brengen.

Waarom een assertieve houding ook lastig kan zijn

Een assertieve houding aannemen kan ook lastig zijn, want je moet voor jezelf opkomen, zelfverzekerd zijn en rekening houden met de ander. Vaak spreken mensen niet uit wat ze willen zeggen door angst voor hoe de ander reageert. Maar juist met een assertieve houding kun je grenzen aangeven, ‘nee’ zeggen en je mening kenbaar maken, zonder dat je wederzijds respect verliest of een negatieve reactie hoeft te verwachten.