Decadent betekenis
Decadent is wat je bent en wat je vertoont aan de buitenwereld. Je doet je beter voor als wie je daadwerkelijk bent en je wilt vooral pronken met materiële luxe. Mensen met weinig tot geen inhoud, maar die wel rijkdom hebben, vertonen al snel decadent gedrag. Ze lopen in luxe kleding, dragen dure juwelen en rijden in dure auto’s om te pronken. Vaak maken decadente personen zich ook schuldig aan geldverspilling.
Decadent en luxeleven
Als je in luxe leeft hoef je niet per se decadent te zijn. Het grote verschil zit vooral in de insteek waarom je in luxe leeft. Koop je mooie spullen, omdat je er blij van wordt en vanwege het feit dat de bankrekening het toe laat. Dan leef je gewoon in luxe zonder decadent te zijn. Smijt je met geld over de balk en koop je alleen dingen om jezelf gelukkiger te voelen of om indruk te maken op anderen? Dan kan je wel spreken over decadent gedrag en een decadente levensstijl.
| Aspect | Beschrijving | Voorbeeld of Toelichting |
|---|---|---|
| Betekenis | ‘Decadent’ betekent ‘in verval geraakt’ of ‘zeer verfijnd, maar innerlijke kracht missend’. Het duidt op een toestand van moreel of cultureel verval. | Een samenleving die overmatig gericht is op luxe en genot kan als decadent worden beschouwd. |
| Oorsprong | Afkomstig van het Franse woord ‘décadent’, wat ‘in verval’ betekent. | Het woord werd in de 19e eeuw gebruikt om kunstenaars te beschrijven wiens werk tekenen van verval vertoonde. |
| Synoniemen | Ontaard, verworden, verdorven, achteruitgaand. | Een decadent feest kan ook als losbandig of overdadig worden omschreven. |
| Gebruik in zinnen | Het bijvoeglijk naamwoord ‘decadent’ wordt gebruikt om iets aan te duiden dat overdadig of moreel in verval is. | ‘Het is decadent om elke dag kaviaar te eten terwijl anderen honger lijden.’ |
| Culturele connotatie | Vaak geassocieerd met overmatige luxe en een gebrek aan substantie. | Een decadent persoon kan zich bezighouden met extravagante uitgaven zonder oog voor de realiteit. |
Oorsprong van het woord decadent
Het woord decadent is afkomstig uit het Frans, waar het voortkomt uit ‘décadent’, wat letterlijk vervallend of in verval betekent. Deze term is op zijn beurt afgeleid van het Latijnse werkwoord ‘decadere’, wat ‘afvallen’ of ‘achteruitgaan’ betekent. In het Nederlands wordt decadent gebruikt sinds de negentiende eeuw en duidt het doorgaans op een toestand van moreel, maatschappelijk of cultureel verval.
Decadent in historische context
In de 19e eeuw ontstond er een literaire en artistieke stroming die bekendstaat als het decadente tijdperk of decadentisme. Deze beweging benadrukte kunst om de kunst en was een reactie op de burgerlijke normen en waarden van die tijd. Kunstenaars binnen deze stroming lieten zich inspireren door het exotische, het verfijnde en soms ook het duistere. Het woord decadent kreeg in deze periode een culturele betekenis die verwees naar schoonheid in verval, elegantie vermengd met melancholie en een afkeer van alledaagsheid.
Gebruik van decadent in de moderne tijd
Tegenwoordig wordt het woord decadent in meerdere betekenissen gebruikt. In negatieve zin verwijst het naar overdaad, luiheid, gebrek aan discipline en morele verloedering. Denk bijvoorbeeld aan een samenleving die alleen nog draait om luxe en genot, zonder aandacht voor normen, waarden of maatschappelijke betrokkenheid. In positieve of neutrale zin wordt decadent echter ook gebruikt om juist iets buitengewoon weelderigs, luxueus of uitzonderlijks te beschrijven.
Voorbeelden van negatief gebruik
- De decadente levensstijl van de elite was volledig losgekoppeld van de realiteit.
- Veel mensen vinden dat moderne realityprogramma’s een uiting zijn van decadente televisie.
- De decadente inrichting van het paleis symboliseerde het verval van de dynastie
Voorbeelden van positief of neutraal gebruik
- Dit toetje is echt decadent, zo rijk van smaak.
- We genoten van een decadente brunch met champagne en truffels.
- Het hotel bood een decadente ervaring met persoonlijke butler en privézwembad.
Decadentie in kunst en cultuur
In de kunst verwijst decadent vaak naar stijlkenmerken die verfijnd, esthetisch overdadig en enigszins vervreemdend zijn. Er is vaak sprake van een zekere kunstmatigheid, een hang naar het bizarre of een fascinatie voor het mysterieuze. In de literatuur wordt decadent proza vaak gekenmerkt door bloemrijke taal, veel symboliek en thema’s als vergankelijkheid, verlangen en verveling. Dit gebruik van het woord draagt bij aan een associatie met het uiterste van verfijning, op het randje van het verval.
Synoniemen van decadent
Afhankelijk van de context kan decadent worden vervangen door verschillende woorden met een vergelijkbare betekenis. Voorbeelden hiervan zijn:
- Overdadig
- Luxueus
- Verfijnd (in positieve context)
- Verdorven
- Vervallen
- Ontaard
- Losbandig
- Genotszuchtig
Let wel: veel van deze synoniemen zijn contextafhankelijk. Waar luxueus of verfijnd een positieve klank heeft, zijn woorden als verdorven of ontaard duidelijk negatief geladen.
Antoniemen van decadent
De tegenstellingen van decadent hebben vaak te maken met eenvoud, zuiverheid of morele degelijkheid. Enkele voorbeelden:
- Eenvoudig
- Deugdzaam
- Matig
- Moreel
- Bescheiden
- Gezond (in figuurlijke zin)
Deze woorden worden vaak gebruikt om een levensstijl te beschrijven die in contrast staat met overdaad of oppervlakkige luxe.
Decadent gedrag in maatschappelijke discussie
Decadentie is een veelbesproken thema in maatschappelijke debatten. Critici gebruiken het woord om te wijzen op wat zij zien als het verval van normen en waarden. In discussies over consumentisme, individualisme of vervreemding komt het begrip regelmatig terug. Sommige denkers stellen dat decadentie onvermijdelijk is in rijke, geseculariseerde samenlevingen waarin alles gericht is op comfort, luxe en persoonlijke bevrediging. Anderen beschouwen het als een waardeoordeel dat vooral wordt ingezet om afwijkend gedrag of alternatieve levensstijlen in diskrediet te brengen.
Decadent in populaire cultuur
In films, boeken en muziek wordt het begrip decadent vaak gebruikt om een bepaalde sfeer op te roepen. Denk aan personages die leven in overdaad, losbandigheid of in een wereld waar schijn belangrijker is dan inhoud. De term wordt ook regelmatig gebruikt als stijlkenmerk in mode en interieurdesign, waar het verwijst naar rijke stoffen, gouden accenten, donkere kleuren en dramatische vormen.
Decadentie in taalgebruik
Het gebruik van het woord decadent kan variëren van ironisch tot bewonderend, afhankelijk van de intentie van de spreker. Zo kan iemand met een knipoog zeggen dat een gebakje decadent is, terwijl een ander het woord gebruikt om oprechte kritiek te leveren op een samenleving die in hun ogen haar morele kompas kwijt is. Deze veelzijdigheid maakt het tot een interessant woord dat zowel afstand als bewondering kan uitdrukken.
Andere betekenis van decadent
Een andere betekenis van het woord decadent is in verval. Bijvoorbeeld een kunstwerk dat een periode van verval laat zien, maar het kan ook duiden op bijvoorbeeld een afname in kracht en kwaliteit. Het is bijvoorbeeld decadent als iemand altijd goed heeft gepresteerd, maar de afgelopen jaren steeds vaker het oude niveau niet haalt.
Decadent in het Engels
Decadent is ook een Engels woord dat precies dezelfde betekenis heeft als decadent in het Nederlands. Hiermee wordt ook decadent gedrag bedoeld of dat iets in verval is geraakt. Bijvoorbeeld iets dat altijd goed is geweest, maar nu niet meer de kracht of het aanzien heeft als voorheen. Met decadent kan ook worden bedoeld dat de populariteit van iets of iemand is gedaald.
Synoniemen voor decadent
Synoniemen voor decadent is achteruitgaand, verdorven en ontaard. Iemand kan decadent worden als diegene bijvoorbeeld te veel rijkdom heeft en feitelijk van gekkigheid niet meer weet wat hij of zij met het geld moet doen. Er wordt met geld gesmeten alsof het niets is en ze willen graag pronken met materiële luxe wat ze hebben vervaardigd. Terwijl ze inhoudelijk juist aan kracht hebben verloren.
Wat is decadentie?
Decadentie is een woord waarmee aangegeven wordt als iets in verval is geraakt of als iemand in aanzien en innerlijke kracht heeft verloren. Met andere woorden: iemand die decadent is of zich decadent gedraagt wordt ook decadentie genoemd.
Decadent en deftig
Decadent en deftig zijn woorden die qua betekenis nog weleens worden verwisseld, maar een deftig persoon is per definitie niet decadent. Het kan wel zijn dat iemand die heel deftig is ook decadent is, maar het heeft niets te maken met het feit dat iemand deftig is of zichzelf deftig gedraagt. Gedrag en acties zijn deftig als er sprake is van behoorlijkheid, fatsoenlijkheid en geschiktheid.
Populariteit een aanzien verliezen
Een grote filmster kan door de jaren heen populariteit en aanzien verliezen. Hij of zij krijgt geen grote rollen meer aangeboden en het is zoeken naar werk. Met het vermogen dat ze nog hebben presenteren ze zichzelf nog altijd als de grote filmster van een aantal jaren geleden. Om te laten zien dat ze nog steeds tot de elite horen. Feitelijk zijn ze in populariteit en aanzien gedaald en hebben ze niet meer de innerlijke kracht als wat ze voorheen hadden. In deze situatie wordt dus gesproken over een decadente filmster.
Decadent gedrag in de omgeving
Vrienden en familieleden kunnen ook decadent gedrag vertonen. Bijvoorbeeld om iemand anders de ogen uit te steken. Dit doen ze vaak door geld over de balk te smijten en spullen te kopen die ze eigenlijk niet nodig hebben of kunnen betalen. Bijvoorbeeld een dure auto op afbetaling, wat ervoor zorgt dat er maandelijks minder geld te besteden is aan andere leuke dingen en de boodschappen. Op een verjaardag of familiebijeenkomst moet iedereen aanhoren in welke auto er wordt gereden en hoe duur die wel niet was. Hier spreken we dus duidelijk over decadent gedrag.
Overdreven luxeleven
Decadent is dus ook overdreven luxeleven. Decadente mensen gaan ook decadent uit eten of boeken decadente vakanties. Waarbij geld geen rol lijkt te spelen. De insteek is vaak niet eens dat een bepaald restaurant door voorkeur krijgt of dat een vakantiebestemming bovenaan het lijstje staat, maar het wordt gedaan om te laten zien dat er met geld gesmeten kan worden. Feitelijk om andere mensen de ogen uit te steken en om je beter voor te doen dan wie je daadwerkelijk bent. Het is een teken van zwakte, omdat decadente mensen het nodig hebben om zichzelf beter te voelen.
Decadent gedrag afleren
Decadent gedrag is af te leren door vooral te kijken naar de omgeving. Vaak ontstaat decadent gedrag met een reden en het is belangrijk om de kern boven water te krijgen. Stress, angst en bijvoorbeeld kopieergedrag kunnen redenen zijn om ook decadent te leven. Als je hier bewust van bent, kun je het gedrag afleren en weer een normale levensstijl hanteren. Soms is hier ook professionele hulp bij nodig om tot bepaalde inzichten te komen.