Evident betekenis

Herkomst van het woord evident

Het woord evident vindt zijn oorsprong in het Latijn, waar het is afgeleid van het woord evidens. Dit Latijnse woord is opgebouwd uit e- (uit) en videre (zien), wat samen letterlijk betekent: iets wat naar buiten zichtbaar is of meteen opvalt. In het Oudfrans werd dit evident, wat vervolgens zijn weg vond naar het Nederlands. De betekenis bleef door de eeuwen heen nagenoeg hetzelfde: iets wat duidelijk zichtbaar of onmiskenbaar is.

Verschillende betekenissen afhankelijk van regio

In het standaard Nederlands wordt evident gebruikt om aan te duiden dat iets overduidelijk of onbetwistbaar is. Toch zijn er regionale verschillen merkbaar. In België betekent evident vaak vanzelfsprekend of voor de hand liggend. Bijvoorbeeld: Het is niet evident om in een druk gezin rust te vinden. In Nederland wordt deze Belgische betekenis minder vaak gebruikt, wat tot verwarring kan leiden bij grensoverschrijdende communicatie of in samenwerking met Belgische collega’s.

Gebruik in formele en informele taal

Evident komt vaker voor in formele taal of schrijftaal. In beleidsstukken, rapporten en academische teksten wordt het gebruikt om een sterke nadruk te leggen op de duidelijkheid van een situatie. In gesproken taal kiezen mensen eerder voor synoniemen zoals duidelijk, overduidelijk of vanzelfsprekend, die wat neutraler of minder stijf aanvoelen. Toch kan evident ook in spreektaal voorkomen, vooral wanneer men iets met nadruk wil onderstrepen.

Veelvoorkomende synoniemen van evident

Het woord evident kent verschillende synoniemen, afhankelijk van de context. Voorbeelden zijn:

• Overduidelijk
• Onmiskenbaar
• Klaar als een klontje
• Onbetwistbaar
• Onweerlegbaar
• Vanzelfsprekend (vooral in België)

Let op dat deze synoniemen niet altijd volledig uitwisselbaar zijn. In sommige contexten kan bijvoorbeeld vanzelfsprekend iets impliceren dat niet alleen duidelijk is, maar ook algemeen geaccepteerd of logisch voortvloeiend.

Tegenstellingen van evident

Om de betekenis van evident nog scherper te maken, is het ook nuttig om naar antoniemen te kijken. Woorden die het tegenovergestelde betekenen zijn onder andere:

• Onduidelijk
• Twijfelachtig
• Dubieus
• Verborgen
• Onzeker

In situaties waarin iets niet evident is, speelt vaak interpretatie, subjectiviteit of een gebrek aan informatie een rol. Dit maakt het woord evident extra krachtig wanneer het juist wel van toepassing is.

Voorbeelden uit de praktijk

Hieronder enkele voorbeeldzinnen waarin het woord evident op verschillende manieren wordt gebruikt:

• Het is evident dat je zonder voorbereiding weinig kans maakt op succes.
• Voor haar was het evident dat hij loog, al kon ze het niet bewijzen.
• In deze context is het evident dat we strengere maatregelen moeten nemen.
• Zijn talent voor schrijven is vanaf jonge leeftijd evident gebleken.
• In België is het niet evident om als Nederlandstalige aan Franstalige administratie te geraken.

Gebruik in verschillende vakgebieden

Het woord evident wordt niet alleen in het dagelijks taalgebruik gebruikt, maar ook in specifieke vakgebieden. In de rechtspraak bijvoorbeeld duidt evident op bewijsbare of overduidelijke feiten. In de wetenschap spreekt men van evidente conclusies wanneer de gegevens op een eenduidige manier wijzen naar een bepaald resultaat. Ook in de psychologie en filosofie wordt het woord gebruikt, vaak om aan te geven dat iets intuïtief of direct in te zien is.

Verwarring met andere woorden

Soms wordt evident verward met verwante begrippen zoals logisch of aannemelijk. Hoewel deze woorden een zekere overlap vertonen, is evident doorgaans sterker: het drukt een hogere mate van zekerheid en duidelijkheid uit. Iets kan logisch zijn zonder evident te zijn, en iets wat aannemelijk is, hoeft nog niet per se evident te zijn.

Evident in combinatie met andere woorden

Het woord evident wordt ook vaak gebruikt in vaste combinaties of formuleringen, zoals:

• Een evident probleem
• Een evident voordeel
• Het evidente verschil
• Geen evidente keuze

Deze combinaties versterken het effect van het woord en maken het krachtiger binnen een zin. Ze duiden vaak op situaties waarin iets zo duidelijk is dat het nauwelijks toelichting behoeft.

Gebruik in de media en politiek

In nieuwsartikelen, politieke toespraken en beleidsstukken is evident een geliefd woord. Het straalt zekerheid uit en geeft de spreker of schrijver autoriteit. Bijvoorbeeld: Het is evident dat er snel actie ondernomen moet worden om de klimaatdoelen te halen. Hier wordt evident gebruikt om een stelling kracht bij te zetten en debat daarover zoveel mogelijk uit te sluiten.

Taaladvies bij gebruik van evident

Voor wie schrijft of spreekt voor een breed publiek, is het verstandig om bewust om te gaan met het gebruik van evident. In situaties waarin je absolute duidelijkheid of een sterke overtuiging wilt uitdrukken, is het een uitstekend woord. Wil je echter een toegankelijkere toon hanteren, bijvoorbeeld in een klantenmail of blogpost, dan zijn synoniemen als duidelijk of vanzelfsprekend vaak geschikter.

Evident in gezegden of uitdrukkingen

Hoewel evident niet vaak in vaste spreekwoorden voorkomt, kan het in moderne zegswijzen en uitspraken toch regelmatig opduiken. Bijvoorbeeld:

• Dat is zo evident als wat.
• Een meer evidente keuze bestaat er niet.
• De oplossing is evident, maar de uitvoering is complex.

Dergelijke zegswijzen onderstrepen hoe het woord ingeburgerd is in de dagelijkse communicatie, vooral wanneer men iets extra wil benadrukken.

Synoniemen voor het woord evident

Belangrijke synoniemen voor het woord evident zijn duidelijk, klaarblijkelijk, vanzelfsprekend en zonneklaar. Woorden als duidelijk en vanzelfsprekend gebruiken we vaker dan het woord evident.

Evident in een zin

Je kunt evident in een zin gebruiken. Bijvoorbeeld: “Het is evident dat Frenkie de Jong bij Oranje het spel maakt.”. Hiermee wordt dus bedoeld dat FC Barcelona-speler Frenkie de Jong overduidelijk de spelmaker is. In schrift zou deze zin prima opgeschreven kunnen worden, maar in spreektaal geven we de voorkeur aan woorden als overduidelijk en klaarblijkelijk. Iets wat niet weerlegbaar en discutabel is.

Wanneer is iets evident?

Iets is evident als het echt onweerlegbaar is dat het anders is. Het is bijvoorbeeld evident als er harde bewijzen zijn dat iemand een misdaad heeft begaan. Het is dus niet te weerleggen dat de persoon die terechtstaat onschuldig is. Het kan ook evident zijn dat er onvoldoende bewijs is om iemand te veroordelen. Ook hierbij spreken we dan over dat het duidelijk is dat er niet genoeg bewijzen zijn om iemand te veroordelen voor zijn vermeende misdaad.

Vanzelfsprekend en evident

Evident kan ook vanzelfsprekend betekenen. Vanzelfsprekend betekent ook zeer duidelijk. Het is bijvoorbeeld vanzelfsprekend dat de groenteboer vers fruit verkoopt. Het kan ook vanzelfsprekend zijn dat je elk jaar vakantiegeld krijgt. Het is ook vanzelfsprekend dat eerste kerstdag op 25 december valt. In deze situaties is er eigenlijk geen ruimte voor discussie, want een groenteboer verkoopt altijd vers fruit, het is duidelijk dat eerste kerstdag op 25 december valt en het is logisch dat je ieder jaar vakantiegeld krijgt.

Het verschil tussen duidelijk en vanzelfsprekend

Iets wat vanzelfsprekend is, kan ook evident zijn. Vanzelfsprekend geeft aan dat iets geen verdere uitleg behoeft. Bijvoorbeeld een duidelijke taak van je manager. Je weet precies wat je manager verlangt en wat je moet doen om de taak naar wens uit te voeren. Dat kan dus ook evident zijn. Het woord vanzelfsprekend wordt bijvoorbeeld ook gebruikt om aan te geven dat je iets vanzelfsprekend vindt. Je vindt het bijvoorbeeld vanzelfsprekend dat je goede vrienden helpt met de verhuizing. Evident is dan minder van toepassing, omdat het niet voor iedereen vanzelfsprekend is om goede vrienden tijdens een verhuizing te helpen.

Oppassen met dubbele betekenissen

Evident is een mooi woord, waarmee je kunt aangeven dat iets dus duidelijk en vanzelfsprekend is. Echter is het oppassen dat je het woord niet verkeerd gebruikt. Evenals de woorden duidelijk en vanzelfsprekend. Bijvoorbeeld in de volgende zin: “Het is duidelijk dat het vanzelfsprekend is dat Ajax zijn thuiswedstrijden in de Johan Cruijff ArenA speelt.”. Deze zin is incorrect, omdat je dubbelop aangeeft dat het duidelijk is in welk stadion Ajax haar thuiswedstrijden speelt.

Andere leuke woorden om te gebruiken in plaats van evident

Evident is een beetje duur taalgebruik en we zien en horen het woord dan ook niet zo vaak. In de rechtbank wordt het woord wel weer veelvuldig gebruikt door advocaten. Andere leuke woorden die we graag gebruiken om aan te geven of iets evident is zijn glashelder, helder, overduidelijk, zo klaar als een klontje en voor de hand liggend. Met deze woorden en uitspraken is ook prima aan te geven of iets zeer duidelijk en vanzelfsprekend is.

Is iets wat evident is nooit discutabel?

Als iets evident is, is het dus duidelijk, vanzelfsprekend en niet te weerleggen. Toch kan iets wat evident is discutabel zijn. Als iets wat duidelijk is voor de een niet duidelijk is voor de ander. Als voorbeeld nemen we opnieuw de taak die een manager geeft. De een vindt de taak evident en gaat er direct mee aan de slag. Een andere collega zou misschien meer informatie nodig hebben of er juist moeite mee hebben om de taak uit te voeren, zoals dat wordt gewenst. Dan kan iets wat voor de meeste evident is toch discutabel zijn.

Antoniem voor het woord evident

Het antoniem voor het woord evident is onduidelijk. Abstractonduidelijk kan ook als antoniem voor onduidelijk worden gebruikt. Wanneer iets onduidelijk is, kunnen er vraagtekens worden gezet. Het is bijvoorbeeld onduidelijk waar Ajax haar thuiswedstrijden speelt of het is onduidelijk wat de taak die een manager geeft inhoudt. Op dat moment is er ruimte voor twijfel en discussie. Dan is evident niet meer aan de orde.