Keti Koti betekenis
Zowel in Suriname als in de Nederlandse Antillen is Keti Koti op 1 juli een nationale feestdag. De naam betekent eigenlijk zoveel als ‘het doorbreken van ketenen’. Ook in Nederland kan worden vastgesteld dat de feestdag steeds vaker uitbundig wordt gevierd. Ondanks die sterk toegenomen populariteit is het wel zo dat ze tot dusver nog niet is erkend als nationale feestdag.
Verwarring tussen 1863 & 1873
Verbazing alom in het jaar 2023 toen gevierd werd dat de slavernij 150 jaar eerder was afgeschaft. Veel mensen vonden dit (terecht) vreemd, want een snelle rekensom leert ons dat dit dus in het jaar 1873 was. De geschiedenisboeken leren ons echter dat de afschaffing van de slavernij in het Nederlands Koninkrijk plaatsvond in het jaar 1863. Hoe zit dat precies? Het klopt inderdaad dat de zogenaamde Emancipatiewet van kracht werd in het jaar 1863. Hiermee kwam een einde aan de periode van slavernij. Dit gezegd hebbende was er in Suriname een speciale wet of regel van kracht. Deze stelde dat de inmiddels nochtans vrije slaven nog voor een periode van 10 jaar verder op de plantages moesten blijven werken.
Nationale herdenking in Amsterdam
Ondanks het feit dat Keti Koti dus hier in Nederland tot dusver nog geen nationale feestdag is, is het wel zo dat er elk jaar verschillende evenementen voor worden georganiseerd. Het bekendste evenement vindt plaats in het Oosterpark in Amsterdam. Hier vindt de jaarlijkse herdenking plaats van het slavernijverleden. Ook de burgemeester van de stad is er elk jaar bij aanwezig en ze wordt live uitgezonden op NPO 1. Wanneer de herdenking ten einde is gekomen breekt het Keti Koti festival los waarbij gasten kunnen genieten op verschillende podia van diverse muziek- en dansoptredens. Vanaf het jaar 2013 worden ook in drie andere Nederlandse grootsteden, namelijk Rotterdam, Den Haag en Utrecht verschillende activiteiten georganiseerd.
Het Kwaku festival
De eerste keer dat Keti Koti hier in Nederland werd gevierd was een behoorlijk aantal jaren geleden. Het eerste Kwaku festival vond dan ook plaats in het jaar 1975. Het werd toen gevierd met een groot Surinaams voetbaltoernooi in onze hoofdstad. Tegenwoordig is het zo dat er op de avond voor Keti Koti bij diverse monumenten in Nederland stil wordt gestaan bij de slachtoffers van de slavernij. Het daadwerkelijke feest vindt dan plaats op 1 juli zelf. Mensen vieren op die dag vooral de vrijheid met vrolijke optochten in verschillende steden.
Gebruik van traditionele klederdracht tijdens Keti Koti
Tijdens de viering van Keti Koti is het zo dat mensen vaak traditionele klederdracht dragen in combinatie met een hoofddoek. Hier wordt naar verwezen als ‘kotomisi’ en ‘Angisa’. Mensen die het feest vieren vinden dit ontzettend belangrijk. Het is namelijk een duidelijke verwijzing naar wie ze zijn en wat hun geschiedenis precies is. Voor de term ‘kotomisi’ geldt dat ze letterlijk vrouw die een rok draagt betekent. Voor de hoofddoek geldt dat ze luistert naar de naam ‘Angisa’. Het is vooral de manier waarop ze is gevouwen die een duidelijke boodschap uitdrukt. In de tijd van de slavernij werd deze dan ook gebruikt voor het doorgeven van geheime boodschappen.
Heri Heri
Wanneer je informatie op gaat zoeken over de Keti Koti feestdag is de kans bijzonder groot dat je ook de naam ‘heri heri’ zal tegenkomen. Zoals eerder op deze pagina reeds aangehaald staat deze feestdag vaak bol van de traditionele gebruiken. Dat geldt ook voor de maaltijden die gegeten worden. Heri heri is dan ook een Surinaams maal dat haar oorsprong kende op de plantages. Het betreft hier een zogenaamd eenpansgerecht dat bestaat uit een mix van cassave, zoete aardappel, bakkeljauw, een gekookt eitje en groene en gele bananen.
Dag der Vrijheden en Emancipatiedag
De exacte benaming van de Keti Koti feestdag verschilt afhankelijk van het land waarin het wordt gevierd. In Suriname is het bijvoorbeeld zo dat er naar deze feestdag wordt verwezen als zijnde de ‘Dag der Vrijheden’. Dit is een feest dat eigenlijk wordt gehouden voor alle inwoners van het land. Dus zeker niet alleen maar voor de nakomelingen van de mensen die tot slaaf zijn gemaakt. Zowat het belangrijkste evenement dat deel uitmaakt van de festiviteiten is de kleurige optocht in feestelijke en bovendien zeer traditionele kleding. Hierbij wordt vaak ook gebruik gemaakt van kleine parasols met een witte kleur. In andere landen zoals op Sint Maarten en Sint Eustatius wordt er naar de Keti Koti feestdag verwezen als ‘Emancipatiedag’.